anders besturen

De gemeente Rotselaar wordt bestuurd door 49 betaalde lokale politici. Dat is veel. In Haacht en Tremelo zijn dat er slechts 29, in Holsbeek en Begijnendijk amper 27. Ondanks deze verschillen heeft Rotselaar opvallend genoeg geen beter bestuur of een betere dienstverlening. Dat bleek uit statistieken van de Vlaamse overheid en werd bevestigd in onze grote burgerbevraging 'de 31'.

• Inwoners voelen zich weinig gehoord en betrokken bij het bestuur van de gemeente.
• 9 op 10 inwoners wil opnieuw zonder afspraak op het gemeentehuis kunnen langsgaan.
• Inwoners vinden dat de gemeente slecht communiceert over wegenwerken en andere veranderingen.
• In vergelijking met de buurgemeenten, betaal je in Rotselaar de hoogste belastingen.
• Onze gemeente heeft een flinke schuldenberg die maar niet opgeruimd raakt.

Burgers zijn zowel klant als aandeelhouder van de NV Rotselaar. Als klant hebben inwoners recht op een goede dienstverlening. Als aandeelhouder hebben burgers recht op een duidelijk zicht op de zaken waarmee de gemeente bezig is.

Inwoners verdienen de beste communicatie, vragen inspraak bij belangrijke beslissingen, moeten mee kunnen beslissen over waar de centen naartoe gaan en hebben recht op een helder zicht van inkomsten, uitgaven en schulden.

In elk dorp zijn er meningsverschillen. Een dorp zonder conflicten bestaat niet. De vraag is: ga je als burgemeester deze conflicten uit de weg? Ben je bang voor inwoners die anders denken? Of geloof je eerder dat ze je beleid kunnen versterken? anders wil kritische stemmen bij beslissingen betrekken.

Als anders bestuurt:

• bouwen we actief netwerkenop met omwonenden, verenigingen, handelaars, ondernemers,

  vrijwilligers en lokale politici van meerderheid en oppositie. We zien ze als bondgenoot om een beter antwoord te bieden op alle uitgaven in onze gemeente. We zetten samen acties op en sturen bij waar nodig.

• benaderen we actiegroepen en we bevragen hun mening. We zoeken naar manieren om hun
  bezorgdheden te integreren of onze ideeën bij te sturen. Dat is niet alleen een vorm van respect tegenover mensen die mee nadenken over hun straat, hun buurt of ons dorp. Dàt is anders besturen.
  antwoord te bieden op alle uitdagingen in onze gemeente. We zetten samen acties op en sturen bij waar
  nodig.

• betrekken we adviesraden nog vóór we beslissingen nemen. Rotselaar heeft vele adviesraden met geëngageerde inwoners en vertegenwoordigers van verenigingen. Sommige adviesraden voelen aan dat ze niet meer zijn dan ‘goedkeurraden’. Geëngageerde mensen met kennis van zaken haken teleurgesteld af. Zo gaat veel praktische en theoretische kennis verloren en vooral: ze wordt niet benut voor een beter dorp.

anders wil de burger terug centraal stellen in de werking van de gemeente. We herstellen het principe van een open gemeentehuis. Voor alle vragen of administratieve kwesties moet sinds enkele jaren een afspraak worden gemaakt, zelfs voor simpele handelingen, zoals het afhalen van een rijbewijs.

Als anders bestuurt:

• maken we langsgaan op het gemeentehuis zonder afspraak opnieuw mogelijk. Naast het werken op afspraak voor complexere zaken wordt langsgaan bij het loket voor eenvoudige handelingen opnieuw mogelijk.
• investeren we meer in de gemeentelijke ambtenaren. De omslag naar een klantgerichte organisatie is niet altijd evident. We kijken met de ambtenaren naar uitdagingen en oplossingen. We hertekenen samen de werking en de processen. Daarbij is het essentieel om te weten hoe de burgers die dienstverlening zelf ervaren. Met tevredenheidsmetingen peilen we naar de mening van inwoners.We sturen de dienstverlening bij op basis van hun ervaringen.

• maken we de dienstverlening meer toegankelijk. We denken niet langer in hokjes of louter in procedures. Elke ambtenaar kan een antwoord bieden op verschillende vragen of weet hoe dit antwoord te vinden bij collega’s. Burgers moeten geen nieuw formulier invullen bij elke nieuwe vraag. Gegevens worden – met aandacht voor de privacywetgeving – uitgewisseld tussen diensten. De administratieve last voor burgers wordt zoveel als mogelijk beperkt, zeker voor kwetsbare burgers.
• voeren we een sterk personeelsbeleid. We werven maximaal medewerkers aan door te kijken naar competenties en talenten en minder naar diploma’s.

Ik ijver voor een gemeente die tevredenheidsmetingen invoert.

Zo gebruik je de ervaring van inwoners om je organisatie bij te sturen.”

De gemeentelijke financiën zijn vandaag te weinig transparant en de beleidsplannen worden opgesteld door een kleine groep. Prioriteiten in de beleidsplannen van Rotselaar worden onvoldoende vanuit de burger opgebouwd, geëxpliciteerd en beargumenteerd. Nochtans gebeurt dit in andere gemeenten wél. In 2019 organiseerde het gemeentebestuur enkele informatieavonden bij de opmaak van het beleidsplan 2019-2025. Maar de conclusies lieten 2 jaar op zich wachten. En vele mensen die een constructief voorstel formuleerden en dat niet terugvonden in het uiteindelijke plan, kregen geen enkele uitleg. 

anders wil transparantie in de gemeentebudgetten bevorderen. 

We doen dat op minstens 3 manieren.

• We luisteren naar de burger (jij dus!). Voor we het beleidsplan voor meerdere jaren opmaken, nodigen we burgers uit om mee te denken over de grote beleidsvragen. Zo maken we een plan dat een groot draagvlak  heeft.
• We communiceren jaarlijks over de status van de gemeentelijke beleidsplannen. Op een toegankelijke en eerlijke manier. We vegen niets onder de mat en geven toe als er iets niet loopt zoals gepland.
• We hervormen de bestaande buurtpremie en lanceren wijkbudgetten. We reserveren jaarlijks een budget van 150.000 euro dat rechtstreeks door burgers wordt beheerd. Elk jaar loten we in elke deelgemeente een groep van 50 dorpsgenoten uit, representatief qua leeftijd, geslacht en wijk. Zij worden aangesteld om voorstellen uit te werken. Nadien worden alle burgers uitgenodigd om uit die voorstellen een keuze te maken. De gekozen projecten realiseren we. De gemeente begeleidt dit proces.

De gemeenteraad zou het hart van de Rotselaarse democratie moeten zijn. In realiteit is dat niet zo. Inwoners die tijdens het vragenuurtje hun tegenstem of bezorgdheid uiten, voelen zich lang niet altijd gehoord. 

• We verkleinen de afstand tussen gemeenteraad enerzijds en burgers en wijken anderzijds. We hervormen het vragenuurtje dat inwoners de kans geeft om tijdens de gemeenteraad rechtstreeks in gesprek te gaan met het bestuur.
• We richten een dorpsraad op in elke deelgemeente. Die dorpsraad bestaat uit geëngageerde en geïnteresseerde burgers. Deze raad overlegt over knelpunten, verzamelt suggesties en communiceert met de gemeente. De dorpsraden kunnen ook rekenen op budget en ondersteuning. Daarmee kunnen bijvoorbeeld bevragingen bij inwoners rond mobiliteit worden georganiseerd of kan een dorpskrantje worden uitgegeven.
• We organiseren thematische volkscafés. Tijdens zo’n samenkomst kunnen inwoners met elkaar, met lokale bestuurders, met ambtenaren en met experts in gesprek gaan rond een bepaald thema. Bijvoorbeeld: de heraanleg van een dorpsplein. Zo nemen we de inzichten en de stem van de inwoner mee bij de start van een traject, nog voor er een beslissing is genomen of een architect of aannemer is aangesteld.

Er gaat in onze gemeente bijzonder veel geld naar betaalde politieke mandaten. Het gemeentebestuur van Rotselaar telt maar liefst 49 betaalde politieke mandaten. Dat zijn er 16 te veel. Buurtgemeenten Haacht en Holsbeek hebben iets minder inwoners en besturen met amper 29 betaalde mandatarissen. In Holsbeek en Begijnendijk - die nog iets kleiner zijn - doen ze het met 27 mandatarissen. Als Rotselaar even zuinig zou zijn, besturen we met 33 betaalde mandatarissen.

Als anders bestuurt, organiseren we het bestuur van onze gemeente met minder politici en dus minder kosten:

We hervormen het bestuur van het Autonoom Gemeentebedrijf (AGB), een financieel-juridische structuur die het vastgoed van onze gemeente beheert (zoals: de Plas, de bibliotheek, vrijetijdscentrum Mena en het gemeentehuis). Daar is een brede Raad van Bestuur en daar bovenop nog een apart directiecomité.

We schaffen de aparte raad van bestuur met 11 betaalde leden af. Het gemeentebedrijf besturen wordt een taak voor de gemeenteraad. De huidige vergoeding voor gemeenteraadsleden volstaat om deze taak erbij te nemen. In buurgemeenten Haacht, Tremelo en Begijnendijk doen ze het ook zo.

We schaffen ook het extra directiecomité van het AGB af. Dat directiecomité staat in voor de dagelijkse bedrijfsvoering en bevat naast de schepen nog eens 5 betaalde leden. We kennen de aansturing van het AGB toe aan het schepencollege. Schepenen krijgen al een loon voor hun job, extra vergoeding hiervoor is niet nodig.

Al deze overbodige politieke posten hebben in 2023 samen 32.919 euro gekost. Dat is meer dan de helft van alle subsidies die op één jaar tijd naar alle sportverenigingen vloeit. Op zes jaar tijd hebben we meer dan 170.000 euro uitgegeven aan overbodige politieke posten. We schaffen deze nodeloze en dure politieke mandaten af.

We schaffen 16 overbodige politieke postjes af en verhogen er het budget voor de verenigingen mee.

In vergelijking met omliggende gemeenten betalen we in ons dorp veel belastingen. Dat blijkt uit doorlichtingen van de Vlaamse overheid. Optelsom van lokale belastingen in 2022 (per jaar en per persoon):

We hebben een laag belastingspercentage (6,5%) en toch stroomt er een hoog bedrag per inwoner naar de gemeentekas. Hoe komt dat?

• De gemiddelde inkomens in ons dorp zijn hoog. En een klein percentage van een hoog bedrag levert nog altijd veel op.
• Het tarief op opcentiemen onroerende voorheffing ligt vrij hoog. Een stuk hoger dan in Haacht, Holsbeek en Begijnendijk en zelfs 60% hoger dan in Tremelo.
• De gemeente heft veel extra belastingen, zoals belastingen op administratieve stukken (bv. identiteitskaart) en de forfaitaire huisvuiltaks (€ 55 per gezin per jaar).

anders schaft de forfaitaire huisvuiltaks af. Het is een onrechtvaardige belasting. Omdat ze niet wordt berekend op basis van inkomen of vermogen. En omdat mensen die goed sorteren en afval beperken evenveel betalen als grotere vervuilers.

Waarom betalen we in Rotselaar nog een extra  huisvuiltaks en in andere gemeenten niet?

Bij het begin van de beleidsperiode (jaarrekening 2018) bedroeg de gemeentelijke schuld € 28,7 miljoen. In het meest recente jaarverslag (2023) was die openstaande schuld nog € 25 miljoen. Dat is een daling van € 3,7 miljoen. Is dat goed gewerkt? Niet helemaal. Toen de nieuwe bestuursploeg startte, beloofde ze om de schulden tegen eind 2023 terug te brengen naar minder dan € 24 miljoen. Conclusie? Slechts 3/4e van de belofte is waargemaakt, ondanks stijgende inkomsten. Bovendien is het overgrote deel van die schuldafbouw gebeurd met éénmalige operaties zoals de verkoop van vastgoed (o.a. de oude kleuterschool in Werchter).

Een hoge schuld beperkt ons om te investeren in wegen, riolering, klimaatmaatregelen en infrastructuur voor verenigingen, scholen en kinderopvang.

Vergelijking met buurgemeenten

(*) Erratum: in de gedrukte versie van ons plan staat een lagere totaal schuld voor Rotselaar dan hier op de pagina aangeduid. Het betreft een fout bij het in druk gaan. De schuldgraad vermeld in bovenstaande tabel is het correcte bedrag.

En in die cijfers zit nog niet alles. Want onze gemeente heeft – in tegenstelling tot de buurgemeenten - nog heel wat ‘verborgen schulden’. We moeten Sportoase elk jaar zowat € 1,5 miljoen betalen en dit nog 17 jaar lang. Een kost voor gebruik van de sportinfrastructuur aan De Meander en De Toren (Rotselaar). Sportoase genereert uiteraard ook inkomsten, maar die liggen aanzienlijk lager (ongeveer € 0,5 miljoen per jaar). De jaarlijkse Sportoase-kost staat niet in de boekhouding als schuld. Maar de gemeente heeft er zich, in een ingewikkelde financiële constructie, toe verplicht om die kost nog 17 jaar te betalen. Daarom spreken experts van 'verborgen schulden'

Hoe komt het dat de schuld van de gemeente zo hoog is? Er zijn 3 grote oorzaken:

• De gemeente heeft een hoge historische schuld. Onder meer de renovatie van de MENA-toren en het gemeentehuis hebben destijds bijna € 9 miljoen gekost. Dat was 3 keer meer dan begroot. Die schuld slepen we vandaag nog altijd met ons mee.
• Ook nu nog worden dure fouten gemaakt. Eenvoudige projecten kosten gewoonweg te veel.Het nieuwe jeugdhuis MENA kost bijvoorbeeld meer dan € 900.000: bijna een miljoen voor een klein gebouw van amper 1 bouwlaag, waarvan de grond al van de gemeente was. Ook het zwempaviljoen aan de plas van Rotselaar kostte veel meer dan zou mogen.
• Sportoase kost ons veel geld. Zie hierboven. Jaarlijks kost dat de gemeente netto ca. € 1 miljoen.

Wat wil anders daar aan doen? 

• Projecten vragen een beter beheer. We stellen een aankoopdienst in die opdrachten beter in de markt zet, prijzen kritisch bekijkt en onderhandelt met leveranciers. In het bouwproject van jeugdhuis MENA zou ons dat honderdduizenden euro’s hebben bespaard, zonder aan kwaliteit in te boeten. Betere aanbestedingsprocedures nemen iets meer tijd in beslag, maar dat verschil in kost loont. 
• We besparen op de eigen interne werking van de gemeente, zonder dat de kwaliteit van dienstverlening voor de inwoners daalt. We verminderen het aantal politieke mandaten (zie een slank bestuur zonder extra postjes) en houden de subsidie met de verbroederingsgemeente Bad Gandersheim kritisch tegen het licht.

het gemeentebestuur heeft haar belofte om de schuld af te bouwen niet waargemaakt